เครน คืออะไร มีไว้ใช้งานด้านไหน วิธีการบำรุงรักษาเครนให้ใช้งานได้เต็มประสิทธิภาพ

เครน เครื่องจักรที่นิยมนำมาช่วยยกสิ่งของที่มีน้ำหนักจำนวนมากเพื่อให้สามารถเคลื่อนย้ายวัสดุขนาดใหญ่

เครน หรือที่เรียกว่าปั้นจั่น หมายถึงเครื่องจักรกลที่ใช้ยกสิ่งของขึ้นลงตามแนวดิ่งและเคลื่อนย้ายสิ่งของเหล่านั้นในลักษณะแขวนลอยไปตามแนวราบ เครนแบ่งเป็นสามประเภทใหญ่ๆ คือ

1. เครนเหนือศีรษะและเครนขาสูง (Overhead Crane)
2. เครนหอสูง (Tower Crane )
3. รถเครน เรือเครน (Mobile Crane)

1. เครนเหนือศีรษะและเครนขาสูง (Overhead Crane)

เป็นเครนที่ใช้ยกสิ่งของที่มีน้ำหนักไม่มากสำหรับเครนชนิดนี้ถือเป็นเครนไฟฟ้าที่ได้รับความนิยมใช้กันมากที่สุดสำหรับทุกโรงงานอุตสาหกรรมในประเทศไทย เพราะมีโครงสร้างที่ไม่ใหญ่มากนักและใช้พื้นที่น้อย สามารถเคลื่อนที่ยกวัตถุได้ง่าย มีน้ำหนักที่ไม่มากไม่ทำให้โครงสร้างของสถานที่ใช้งานรับภาระน้ำหนักที่หนักเกินไป

2. เครนหอสูง (Tower Crane)

เป็นเครนที่นิยมใช้ในการก่อสร้างเนื่องจากความสูงของตัวเครนและการใช้ยกสิ่งของที่มีน้ำหนักได้มากสามารถทุ่นแรงงานได้จำนวนมากแต่เครนชนิดนี้ต้องคำนึงถึงความปลอดภัยมากเนื่องจากหากเกิดอุบัติเหตุจะเป็นอันตรายอย่างมาก

3. รถเครน เรือเครน (Mobile Crane)

เครนชนิดนี้ใช้ในการเคลื่อนที่ไปในที่ต่างๆเน้นความสะดวกเป็นหลักยกน้ำหนักได้ไม่มากแต่ถ้าเป็นเรือเครนจะยกน้ำหนักได้มาก ใช้ในเรือเป็นหลักรวมถึงท่าเรือด้วย

จริงๆแล้วยังมีปลีกย่อยของเครนอีกหลายประเภทที่แยกออกมา เช่น

• Truck loader crane อันนี้เป็นเครนติดรถบรรทุก หรือ Hiab (เฮี้ยบ) ยกของที่ติดกับกระบะบรรทุกขนาดไม่ใหญ่มาก มีแบบพับหลัง และแบบปกติขนาดใหญ่ๆยกได้ถึง 8 ตันก็มี
• Truck mounted crane ถ้าแปลตามตรงมันก็คือ เครนติดรถบรรทุกความหมายเดียวกับเฮี้ยบแต่จริงๆมันคือตัวรถเครนเลย เพียงแต่หัวจะเป็นหัวรถบรรทุก
• Mobile lattice crane ปกติรถล้อยางจะเป็นบูมไฮดรอลิก แต่นี่พิเศษหน่อย คือจะเป็นบูมถัก (Truss) เป็นเครนที่อยู่ตามท่าเรือ หรืออยู่ที่ใดนานๆไปเลย หรือเครนขนาดใหญ่มาก500ตัน+
• Special purpose crane ตรงตัวครับ คือเครนที่ทำมาเพื่อวัตถุประสงค์พิเศษ เช่น ดับไฟ เครนทหารกันกระสุน
• ฯลฯ ต่างๆนาๆ ทุกวันนี้ได้มีการพัฒนากันไปมากเหลือเกินกว่าจะเรียก อย่างเช่น GTK1100 ของ Grove ซึ่งทางผู้จัดทำก็ไม่รู้จะเรียกว่าอย่างไร

ประเภทของเครนมีหลายประเภท หลายชนิด และหลายขนาดบางชนิดสามารถทำงานได้หลายอย่าง บางชนิดก็ทำงานได้อย่างเดียว ดังนั้นจึงมีความจำเป็นที่จะต้องเรียนรู้ประเภท ลักษณะต่างๆของเครน เพื่อที่จะสามารถเลือกให้เหมาะสมกับงานก่อสร้าง และการผลิตซึ่งเป็นปัจจัยหนึ่งที่เป็นผลให้การก่อสร้าง และการผลิตมีประสิทธิภาพสูงสุด

ในการตรวจสอบเครนตามกฏหมายนั้นจะมีการกำหนดให้ผู้ที่ใช้งานเครนจะต้องทำการตรวจสอบรับรองการใช้งานอย่างปลอดภัยของเครนแต่ละประเภทตามเฃื่อนไขและวิธีที่ราชการกำหนดโดยแบ่งเป็น 2 ประเภทดังนี้

1. ตรวจ จป1 หมายถึง การตรวจสอบปั้นจั่นชนิดอยู่กับที่
2. ตรวจ ปจ2 หมายถึง การตรวจสอบปั้นจั่นชนิดเคลื่อนที่ เป็นต้น